W niedzielę, 13 stycznia 2019 roku w Muzeum Fortyfikacji i Broni Arsenał została otwarta wystawa „Barbarzyńskie tsunami. Okres Wędrówek Ludów w dorzeczu Odry i Wisły.” Wernisaż uświetnili swoją obecnością członkowie grupy rekonstrukcji historycznej Masłomęckiego Stowarzyszenia – Wioska Gotów.

Wystawa została przygotowywana przez Muzeum Narodowe w Szczecinie i Uniwersytet Warszawski we współpracy z Muzeum Zamojskim w Zamościu i dziesięcioma innymi muzeami. Jest ona również wynikiem interdyscyplinarnego projektu, realizowanego w ostatnich latach na Uniwersytecie Warszawskim przez grono polskich badaczy we współpracy z kolegami z innych krajów europejskich. Ekspozycja ma przybliżyć wydarzenia rozgrywające się na obecnych ziemiach Polski między schyłkiem IV wieku a początkiem VI stulecia,w okresie nazywanym wielką wędrówką ludów. Miały wówczas miejsce intensywne ruchy migracyjne plemion barbarzyńskich, które przełamały granice Imperium Romanum, wtargnęły na jego obszar rozciągający się na znacznych połaciach Europy i Afryki Północnej, zadając ostateczny cios istnieniu Zachodniego Cesarstwa Rzymskiego. Często tworzyły na jego gruzach własne królestwa. Niektóre z tych ludów, odnotowywane w antycznych źródłach pisanych np. Goci czy Wandalowie, zamieszkiwały dorzecza Odry i Wisły w pierwszych wiekach po Chrystusie. Odegrały one znaczącą rolę w wydarzeniach powiązanych z migracjami plemion, a także w kształtowaniu nowego porządku w Europie średniowiecznej. Świadectwa ich pobytu na ziemiach polskich oraz kontaktów z innymi społecznościami barbarzyńskimi i cywilizacją rzymską, są odkrywane w różnych regionach położonych między Bałtykiem a Karpatami. Na wystawie prezentujemy najistotniejsze zabytki z tego okresu, z dorzecza Odry i Wisły, wzbogacone o znaleziska z obszarów nadczarnomorskich i z terenu Francji. Są to głównie przedmioty pochodzące ze skarbów i grobów zawierających wyposażenie elitarne (monety, elementy strojów i ozdoby wykonane ze srebra i złota, a także żelazne uzbrojenie) – łącznie ponad 500 zabytków. Niejednokrotnie należą one do najbardziej spektakularnych znalezisk archeologicznych i stanowią ozdobę muzealnych kolekcji. Pozwalają zilustrować obecność na ziemiach polskich różnych społeczności oraz ich udział w wymianie kulturowej i transformacjach w dobie wielkiej wędrówki ludów, na tle wydarzeń mających miejsce przed tym okresem (III–IV wiek) i następujących po nim (VI–VII wiek). Wystawa łączy tradycję z nowoczesnością – główną rolę odgrywają muzealia pokazane z zastosowaniem nowoczesnych technologii. Po raz pierwszy na potrzeby wystawy czasowej zostały użyte witryny transparentne, równocześnie pełniące funkcję monitorów dotykowych. Wystawa będzie eksponowana w dwunastu muzeach w Polsce od końca października 2017 roku do marca 2020 roku. Prezentacji wystawy w Muzeum Fortyfikacji i Broni Arsenał towarzyszy cykl wydarzeń, które realizowane będą w formie wykładów otwartych, zajęć warsztatowych dla dzieci oraz oprowadzań kuratorskich po wystawie. Ekspozycja będzie udostępniona w Muzeum Fortyfikacji i Broni Arsenał Oddział Muzeum Zamojskiego w Zamościu, w terminie od 13 stycznia do 17 marca 2019 roku.
Oprac. Dorota Łysiak
Foto. Sebastian Oliwiak / Muzeum Zamojskie